Opiniestuk Corlienke de Jong en Sybren Posthumus
Het moet niet gekker. Sionsberg in Dokkum heeft geen contract voor 2017, de Dokterspost Koudum mogelijk dicht, veel te lange aanrijdtijden van de ambulances, een patiëntenstop in Nij Smellinghe en te weinig geld voor de ziekenhuizen in Sneek en Heerenveen. Het wordt hoog tijd om democratische zeggenschap te krijgen over bereikbaarheid en beschikbaarheid van de zorg.
In grote delen van Fryslân wordt het de steeds moeilijker om op tijd dichtbij zorg te krijgen. In 12 van de 24 Friese gemeenten komt de ambulance te laat. Nieuwe patiënten zonder acute zorgvraag kunnen dit jaar meer dan twee maanden niet terecht in het ziekenhuis van Drachten. En een groot deel van de zuidwesthoek heeft binnenkort mogelijk geen dokterspost in de buurt omdat zorgverzekeraar ‘De Friesland' de stekker eruit wil trekken.
Met het oog op een bevolking die de hele tijd ouder wordt en een groter beroep doet op de zorg is het allemaal niet acceptabel. Maar het is de vraag wie er nu ingrijpt of ingrijpen kan. Want dat is een groot dilemma, omdat de belangrijkste besluiten over de zorg tegenwoordig genomen worden op grote afstand van de mensen zelf of de volksvertegenwoordiging die door dezelfde mensen democratisch gekozen is. En daar zit het grote probleem. Mensen hebben direct, noch indirect invloed op de zorg dichtbij.
De besluitvorming bij de zorgverzekeraars zoals ‘De Friesland', CZ of Menzis is schimmig en op grote afstand gezet van de overheid. De regering in Den Haag laat het benoemen over aan de zorgverzekeraars zelf en de partijen in de regio, zoals uit de beantwoording van de Kamervragen over de Sionsberg gebleken heeft. Gemeente- en provinciebestuurders rennen zich de voeten onder het lijf vandaan en proberen te redden wat er te redden valt, maar echte zeggenschap hebben ze niet.
Halsstarrig
Daarbij is de meerderheid van de Tweede Kamer ook nog eens halsstarrig als het om de zorg in Fryslân gaat. Moties over de Sionsberg die met grote meerderheid in de Staten van Fryslân aangenomen zijn, konden niet op steun van politiek Den Haag rekenen. In de praktijk komt het erop neer dat maar een handjevol managers kan besluiten over de zorg van honderdduizenden mensen. Daarom moet Fryslân ook zelf de regie en zeggenschap krijgen over de zorg in onze eigen regio.
Kan dat dan? Jawel. Als wij kijken naar andere regio's in Europa dan hebben een hoop provincies/regio's de bevoegdheid en middelen om de zorg in eigen regio te financieren en te verbeteren. Zweden, een land dat op het terrein van gezondheidszorg als een voorbeeld gezien wordt in de wereld, is daar één van.
In het recente verleden was de verantwoordelijkheid voor spreiding en beschikbaarheid van de ambulances nog een bevoegdheid van de provincies. Echter, ook dat is een paar geleden gecentraliseerd.
In het coalitieakkoord van Fryslân is ook opgenomen dat Fryslân meer zeggenschap krijgt over de spreiding van zorgvoorzieningen voor onze inwoners. Hoog tijd om daar uitvoering aan te geven.
Corlienke de Jong en Sybren Posthumus
Fractievoorzitter en Statenlid FNP
Dit artikel is eerder verschenen als opiniestuk in het Friesch Dagblad van 27 oktober 2016
Meer documentatie over het onderwerp is te vinden op
http://cor.europa.eu/en/documentation/studies/Documents/health-systems/health-systems-en.pdf
Nederlands 
Frysk